Metoda usprawniania (rehabilitacji) dzieci, opracowana przez czeskiego lekarza-neuropediatrę Vaclava Vojtę w latach 1959-1969 i stale przez niego rozwijana, ma zastosowanie w wielu jednostkach chorobowych. Profesor Vojta opracował dwie części swojej metody: diagnostyczną i terapeutyczną. Diagnostyczna zawiera w sobie badanie funkcji układu nerwowego. Należy do niej obserwowanie spontanicznego zachowania dziecka na brzuchu i plecach, sprawdzenia reaktywności posturalnej i badanie odruchów pierwotnych. Część terapeutyczna zawiera stymulację dziecka do wykonania ściśle określonego wzorca ruchowego. Ta część metody Vojty (zwana terapią odruchowej lokomocji) bazuje na wyzwalaniu kompleksów ruchowych. Pod wpływem stymulacji ściśle określonych punktów, tzw. stref na ciele dziecka, w ściśle określonych kierunkach i pozycjach aktywujących wywołuje się określony wzorzec ruchowy. Wywołany wzorzec zbliżony jest to wzorca idealnego, czyli takiego, jaki jest potrzebny do prawidłowego rozwoju
Metoda Vojty może być stosowna już od pierwszych dni po urodzeniu. U niedojrzałego wcześniaka, bardziej niż u dziecka donoszonego, można obawiać się nieprawidłowości w rozwoju psychoruchowym. Im wcześniej zostaną rozpoznane nieprawidłowości i wdrożony proces naprawczy, tym istnieją większe szanse na skorygowanie wzorców ruchowych i nakierowanie na prawidłowy tor rozwoju psychomotorycznego.

Zastosowanie metody m.in.:

• opóźnienie rozwoju psychomotorycznego (Bauer 1989),
• średniociężkie i ciężkie zaburzenia ośrodkowej koordynacji nerwowej (zokn),
• lekkie zokn z asymetrią,
• kręcz szyi,
• niedowłady obwodowe (Bauer; Vojta 1984; Mattigk 1988),
• rozszczep kręgosłupa, wodogłowie, przepuklina oponowo-rdzeniowa,
• wady wrodzone (np. skolioza, arthogrypoza),
• zespół Downa,
• i inne.

Metoda stosowana jest przez rodzica (najczęściej mamę dziecka) 3-4 razy w ciągu dnia. Rodzic jest uczony przez fizjoterapeutę (rehabilitanta) “specjalistę metody Vojty”, jak wykonywać wszystkie elementy terapii na tyle precyzyjnie, aby mógł samodzielnie wykonywać ją w domu. W tym celu bardzo ważne są systematyczne spotkania, na których rodzic samodzielnie wykonuje terapię, jest “sprawdzany”, w razie potrzeby korygowany przez fizjoterapeutę oraz uczony kolejnych elementów.
Metoda Vojty jest terapią, która nie sprawia dziecku bólu, narzekanie pod postacią stękania czy płaczu jest pozytywną reakcją świadczącą o odebraniu przez dziecko bodźców i wykonywaniu pracy.

Rafał Rosół, mgr fizjoterapii, certyfikowany fizjoterapeuta metody V.Vojty i NDT-Bobath, pracujący w Klinice Intensywnej Terapii i Patologii Noworodka w Katowicach.

CPN Ćwiczenia rozwijające (.pdf – 7 MB)
Dziecko z zaburzeniem neurorozwojowym (.doc – 100 kB)
Konferencja (.doc – 50 kB)
Znaczenie dla rehabilitacji metody Vojty (.doc – 100 kB)

Centrum Fizjoterapii i Wspomagania Rozwoju Joanny Surowińskiej www.manusmedica.pl