Posłowie na Sejm Rzeczypospolitej Polskiej Pani Ewa Lieder oraz Pan Marek Ruciński byli uprzejmi złożyć na prośbę Fundacji Wcześniak interpelację poselską w sprawie interpretacji rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 24 września 2013 r. w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej.
Głównym celem interpelacji było zwrócenie uwagi na fakt, iż treść przepisów rozporządzenia Ministra Zdrowia z 24 września 2013 r. w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej (Dz.U. z 2019 r. poz. 736) gwarantuje tzw. wizyty patronażowe położnej, realizowane w pierwszych tygodniach od narodzenia dziecka w jego domu w obecności rodziców lub opiekunów prawnych. Celem tych wizyt jest pomoc młodym rodzicom w zapewnieniu prawidłowej opieki nad noworodkiem oraz udzielenie instruktażu właściwego postępowania z dzieckiem. Konstrukcja przepisów umożliwia ich interpretację w sposób wykluczający rodziców wcześniaków z gwarantowanego zakresu wizyt patronażowych. Okres, przez który przysługują wizyty patronażowe, liczony jest bowiem od momentu urodzenia dziecka, a nie zabrania go do domu z oddziału neonatologicznego. Pierwsza wizyta powinna odbyć się pomiędzy 0. a 4. dobą życia i jednocześnie nie później niż 48 godzin po opuszczeniu szpitala przez matkę i dziecko. Fundacja Wcześniak otrzymała sygnały od rodziców, iż Narodowy Fundusz Zdrowia odmawia realizacji wizyt patronażowych, w momencie gdy wcześniaki trafiają do domu, tłumacząc, iż czas na realizację tych wizyt minął zgodnie z przepisami prawa, gdy dziecko przebywało w szpitalu i to właśnie na oddziale neonatologicznym odbyły się wizyty patronażowe. Takie stanowisko stoi w ocenie Fundacji Wcześniak w sprzeczności z celem wizyt patronażowych, jakim jest kontrola opieki nad dzieckiem w warunkach domowych. Z tego powodu zwróciliśmy się o złożenie interpelacji poselskiej.
W odpowiedzi na interpelację Minister Zdrowia w piśmie nr ASG.070.12.2019.TK sygnowanym przez Podsekretarza Stanu Zbigniewa J. Króla wyjaśnił, iż w przypadku dzieci urodzonych przedwcześnie, wymagających często wielomiesięcznego pobytu w szpitalu, fakt opuszczenia szpitala później niż w 4. dobie życia nie oznacza pozbawienia dostępu do odpowiednich dla stanu zdrowia dziecka świadczeń zdrowotnych. Wyjaśniono, iż wizyty patronażowe położnych podstawowej opieki zdrowotnej odbywają się najpóźniej w ciągu 48 godzin od momentu zgłoszenia noworodka do poradni oraz wyboru lekarza, pielęgniarki i położnej przez rodziców. Poza pierwszą wizytą położna ma obowiązek zrealizowania między 1. a 6. tygodniem życia czterech wizyt patronażowych. W treści odpowiedzi wskazane zostało także, iż wizyty patronażowe kontynuowane są po ukończeniu przez niemowlę 6. tygodnia życia i realizowane są przez pielęgniarkę rodzinną, która winna przeprowadzić instruktaż w zakresie pielęgnacji niemowlęcia, w tym karmienia piersią, pielęgnacji jamy ustanej, a także poinformować o szczepieniach obowiązkowych. Wizyty patronażowe realizowane są także przez lekarzy rodzinnych i pediatrów. Ich celem jest ocena stanu zdrowia dziecka, kwalifikowanie do szczepień, udzielanie informacji o badaniach profilaktycznych oraz przesiewowych u zdrowych noworodków i niemowląt. W pierwszym półroczu życia dziecko powinno być badane przez lekarza minimum co 8 tygodni, a następnie dwukrotnie przed ukończeniem pierwszego roku życia.
Na mocy Ustawy z dnia 4 listopada 2016 r. o wsparciu kobiet w ciąży i rodzin „Za życiem” (Dz.U. z 2016 r. poz. 1860) Prezes Narodowego Funduszu Zdrowia wprowadził nowy zakres świadczeń – dziecięcą opiekę koordynowaną, której głównym celem jest zintegrowana opieka neonatologiczna, oraz wielospecjalistyczna opieka pediatryczna. Powyższym świadczeniem objęte są także noworodki urodzone przedwcześnie z ciąży o czasie trwania poniżej 33 tygodni, klasyfikowane jako noworodki VLBW (very low birth weight). Celem świadczenia jest zapewnienie skoordynowanej opieki poszpitalnej obejmującej specjalistyczne poradnictwo ambulatoryjne. Podmiotem koordynującym tę opiekę jest poradnia neonatologiczna, będąca w strukturze organizacyjnej szpitala posiadającego oddział neonatologiczny o co najmniej III poziomie referencyjności. Szczegółowy zakres świadczeń, którego mogą oczekiwać rodzice wcześniaków, opisany został w Załączniku 4b do zarządzenia Nr 125/2016/DSOZ Prezesa NFZ z dnia 22 grudnia 2016 r., który dostępny jest na stronie internetowej Narodowego Funduszu Zdrowia pod adresem http://www.nfz.gov.pl/zarzadzenia-prezesa/zarzadzenia-prezesa-nfz/zarzadzenie-nr-1252016dsoz,6547.html a także załączony jest do niniejszego artykułu na stronie www.wczesniak.pl
Opisaną powyżej interpelację oraz uzyskaną odpowiedź opisała również red. Agata Szczepańska w Gazecie Prawnej opublikowanej dnia 6 sierpnia 2018 r.
Post scriptum z 7 października 2019
W sierpniu 2019 r. opisywaliśmy odpowiedź Ministra Zdrowia na interpelację poselską poświęconą zagadnieniu tzw. wizyt patronażowych, czyli świadczeń gwarantowanych z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej na podstawie rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 24 września 2013 r. Cały tekst publikacji dostępny jest pod tym linkiem https://wczesniak.pl/fakt-przedwczesnych-narodzin-nie-oznacza-utraty-gwarantowanych-wizyt-patronazowych-poloznej/
Równocześnie w prasie (Gazeta Prawna z dnia 6 sierpnia 2019 r.) opublikowany został artykuł autorstwa p. Agaty Szczepańskiej zatytułowany „Rodzice wcześniaków pozbawieni wizyt” (redakcja Gazety Prawnej odmówiła prośbie Fundacji Wcześniak o zgodę na opublikowanie przedruku przedmiotowego artykułu na stronach wczesniak.pl oraz Niezbędnika Rodzica Wcześniaka, stąd nie jesteśmy w stanie go Państwu przedstawić). Ponieważ na podstawie tej samej informacji źródłowej Fundacja Wcześniak wyciągnęła odmienne wnioski niż Gazeta Prawna, co można stwierdzić już na podstawie lektury tytułów publikacji, tj. „Fakt przedwczesnych narodzin nie oznacza utraty gwarantowanych wizyt patronażowych położnej” (tytuł publikacji Fundacji) oraz „Rodzice wcześniaków pozbawieni wizyt” (tytuł artykułu Gazety Prawnej) zwróciliśmy się o ponowienie interpelacji tak, aby otrzymać wiążącą odpowiedź.
W dniu 2 października 2019 r. Minister Zdrowia w piśmie ASG.070.16.2019.TK w odpowiedzi na interpelację nr 31 912 Posłów na Sejm Rzeczypospolitej, Pani Ewy Lieder oraz Pana Marka Rucińskiego, przekazał, iż do zadań położnej podstawowej opieki zdrowotnej (POZ), oprócz wizyt patronażowych realizowanych zgodnie z warunkami określonymi w części II załącznika nr 3 do Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 24 września 2013 r. w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej (Dz. U z 2019 r poz. 736), należy realizacja wizyt w domu świadczeniobiorcy w przypadkach uzasadnionych medycznie. Nadto w zakresie zadań położnej POZ oprócz opieki nad niemowlęciem do drugiego miesiąca życia jest również opieka nad kobietą w każdym okresie jej życia, poradnictwo laktacyjne i promowanie karmienia piersią, kształtowanie postaw rodzicielskich, profilaktyka chorób wieku rozwojowego oraz udzielanie porad w zakresie laktacji. Powyższe zadania położnej POZ finansowane są ze środków publicznych.
Kluczowym zdaniem w odpowiedzi Ministra Zdrowia wydaje się być zdanie, iż „Kobieta, którą opiekuje się położna w okresie ciąży i w okresie po urodzeniu dziecka, to nadal ta sama kobieta, której niemowlę osiągnie wiek po wyżej [pisownia oryginalna] 6 tygodnia życia”. Równocześnie w piśmie czytamy, iż „Wizyty patronażowe położnej do 6 tygodnia życia niemowlęcia są rozliczane jednostką rozliczeniową dodatkowo opłacaną przez Narodowy Fundusz Zdrowia oprócz wypłacanej comiesięcznej stawki kapitacyjnej. Stawka kapitacyjna konsumuje wszystkie świadczenia położnej realizowane niezależnie od liczby wizyt patronażowych. Wizyty położnej patronażowe w liczbie co najmniej 4 to minimalne świadczenie gwarantowane do 6 tygodnia życia, za które dodatkowo NFZ płaci położnej podstawowej opieki zdrowotnej.
Równocześnie jednak Minister Zdrowia stwierdza, iż: „Zaś wizyta patronażowa po wypisie dziecka urodzonego przedwcześnie i hospitalizowanego dłużej niż 6 tygodni jest wskazana stosunkowo rzadko i głównie wtedy, gdy matka czy rodzice zjawiali się w szpitalu sporadycznie i na krótko”.