Zasiłek macierzyński – spis treści do artykułu:

1. Zasiłek macierzyński – kiedy przysługuje
2. Zasiłek macierzyński a ubezpieczenie chorobowe
3. Wcześniejszy powrót do pracy
4. Przerwanie zasiłku macierzyńskiego
5. Ile wynosi zasiłek macierzyński
6. Urlop rodzicielski bezpośrednio po urlopie macierzyńskim
7. Dokumenty wymagane do wypłaty zasiłku macierzyńskiego
8. Uzupełnienie z dn. 10.10.2022 o świadczeniach dla mam wcześniaków

Drodzy Rodzice,

w tym rozdziale postaramy się przedstawić Wam kilka zagadnień związanych z przepisami dotyczącymi urlopów macierzyńskich, ojcowskich, zasiłków i innych świadczeń, z których będziecie mogli skorzystać w razie potrzeby (w tym programu Rodzina 500 Plus). W tym dziale omawiamy również zagadnienia związane z niepełnosprawnością dziecka, takie jak orzeczenie o niepełnosprawności czy uprawnienia, z których może korzystać rodzic dziecka niepełnosprawnego.

Trzeba również pamiętać, że przepisy stale się zmieniają i dlatego prosimy o sprawdzenie, czy dana kwestia nie uległa zmianie. Poniżej przedstawione informacje są zgodne ze stanem prawnym na dzień 1 sierpnia 2020 roku. Przedstawiona analiza nie stanowi porady prawnej i ma jedynie charakter informacyjny. Autorką poniższego opracowania jest r.pr. dr Małgorzata Kozak (prywatnie mama Poli urodzonej w 25. tyg. z wagą 760 g). Zmiany w przepisach prawa wynikające z „tarcz covidowych” nie mają większego wpływu na sytuację rodziców wcześniaków i mają zakres ograniczony w czasie, stąd nie zostały uwzględnione.

Zasiłek macierzyński – kiedy przysługuje

Zasiłek macierzyński jest świadczeniem przysługującym za okres:

• urlopu macierzyńskiego,
• urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego,
• urlopu ojcowskiego oraz
• urlopu rodzicielskiego.

Co do zasady zasiłek macierzyński przysługuje ubezpieczonej, która w okresie ubezpieczenia chorobowego lub w okresie urlopu wychowawczego:

• urodziła dziecko,
• przyjęła dziecko w wieku do 7. roku życia, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego, w wieku do 10. roku życia, na wychowanie i wystąpiła do sądu opiekuńczego w sprawie jego przysposobienia,
• przyjęła dziecko w wieku do 7. roku życia, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego, w wieku do 10. roku życia, na wychowanie w ramach rodziny zastępczej, z wyjątkiem rodziny zastępczej zawodowej.

Zasiłek macierzyński przysługuje także po ustaniu tytułu ubezpieczenia:

• gdy pracujesz na podstawie umowy na czas określony, która została przedłużona do dnia porodu,
• gdy byłaś w ciąży i zostałaś w tym czasie zwolniona z pracy (czyli straciłaś ubezpieczenie chorobowe), a przy tym: zostały naruszone przepisy i masz na to prawomocne orzeczenie sądu albo Twój pracodawca ogłosił upadłość lub został zlikwidowany. W tym przypadku, jeśli nie zapewniono Ci innej pracy, do dnia porodu przysługuje Ci zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego.

Zasiłek macierzyński a ubezpieczenie chorobowe

Zasiłek macierzyński przysługuje wszystkim osobom objętym ubezpieczeniem chorobowym tj.:

• pracownikom (umowa o pracę),
• zleceniobiorcom (umowa agencyjna, umowa zlecenia lub inna umowa o świadczenie usług, także jeśli pracujesz na podstawie umowy uaktywniającej[1] (na przykład jesteś nianią),
• osobom współpracującym ze zleceniobiorcą,
• osobom wykonującym pracę nakładczą na podstawie umowy nakładczej (czyli pracujesz w domu i na przykład składasz długopisy, szyjesz),
• osobom prowadzącym działalność pozarolniczą albo osobom współpracującym z taką osobą,
• członkom rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub spółdzielni kółek rolniczych,
• osobom odbywającym karę pozbawienia wolności albo osobom tymczasowo aresztowanym i mającym skierowanie do pracy,
• duchownym,
• osobom odbywającym służbę zastępczą.

Wcześniejszy powrót do pracy

Matka dziecka, po wykorzystaniu zasiłku macierzyńskiego za okres co najmniej 14 tygodni po porodzie, może zrezygnować z dalszego pobierania zasiłku i wcześniej wrócić do pracy. W takim przypadku pozostałą część okresu pobierania zasiłku macierzyńskiego wykorzystuje ubezpieczony-ojciec dziecka, który uzyskał prawo do urlopu macierzyńskiego lub przerwał działalność zarobkową w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem. Konieczny jest wniosek ubezpieczonej-matki.

Wniosek taki wymaga:

• oświadczenia matki, od kiedy ojciec dziecka będzie korzystać z uprawnień do zasiłku macierzyńskiego,
• zaświadczenia pracodawcy o dacie, w której pracownica zaprzestała korzystania z urlopu macierzyńskiego (o ile jest wypłacany przez ZUS),
• pisemnego wniosku matki zawierającego datę, od której rezygnuje ona z pobierania zasiłku macierzyńskiego (o ile matka jest osobą ubezpieczoną, ale niebędącą pracownicą).

Przerwanie zasiłku macierzyńskiego

Ważne dla rodziców dzieci hospitalizowanych po urodzeniu! W przypadku, gdy dziecko wymaga opieki szpitalnej, ubezpieczona może po wykorzystaniu zasiłku macierzyńskiego przez okres co najmniej 8 tygodni po porodzie przerwać okres pobierania zasiłku macierzyńskiego, a pozostałą jego część wykorzystać w terminie późniejszym, po wypisaniu dziecka ze szpitala[2].

Więcej na temat zawieszenie urlopu macierzyńskiego przeczytasz na stronie: https://wczesniak.pl/zawieszenie-urlopu-macierzynskiego/

Zasiłek macierzyński przysługuje przez okres ustalony przepisami Kodeksu pracy jako okres urlopu macierzyńskiego, okres urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, urlopu ojcowskiego oraz urlopu rodzicielskiego.

Zasiłek macierzyński przysługuje również ubezpieczonemu-ojcu dziecka przez okres ustalony przepisami Kodeksu pracy jako okres urlopu macierzyńskiego, okres urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego lub okres urlopu rodzicielskiego przysługującego pracownikowi-ojcu wychowującemu dziecko.

Ile wynosi zasiłek macierzyński

Najniższy zasiłek macierzyński wynosi 1000 zł. Taką minimalną kwotę otrzymują m.in. bezrobotni, studentki, osoby pracujące na umowach cywilnoprawnych (umowa zlecenia, umowa o dzieło, umowa agencyjna) oraz matki, które prowadzą działalność gospodarczą i płacą minimalne składki ZUS.

Wysokość zasiłku macierzyńskiego pomniejsza się proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy, w którym pracownik łączy korzystanie z urlopu rodzicielskiego z wykonywaniem pracy u pracodawcy udzielającego takiego urlopu.

Wysokość zasiłku macierzyńskiego zależy od:

– wysokości wynagrodzenia i warunków zatrudnienia pracownicy – matki dziecka, oraz
– czy zostanie złożony wniosek o urlop rodzicielski, a jeżeli tak, to w jakim terminie.

Miesięczny zasiłek macierzyński za okres ustalony przepisami Kodeksu pracy jako okres urlopu macierzyńskiego, okres urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego oraz okres urlopu ojcowskiego wynosi 100% podstawy wymiaru zasiłku.

Urlop rodzicielski bezpośrednio po urlopie macierzyńskim

Pracownica, nie później niż 21 dni po porodzie, może złożyć pisemny wniosek o udzielenie jej, bezpośrednio po urlopie macierzyńskim urlopu rodzicielskiego w pełnym wymiarze. Pracodawca jest obowiązany uwzględnić wniosek pracownicy. W takim przypadku za cały okres urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego przysługuje zasiłek macierzyński w wysokości 80% podstawy wymiaru.

Natomiast, gdy wniosek o urlop rodzicielski zostanie złożony w terminie nie krótszym niż 21 dni przed rozpoczęciem urlopu rodzicielskiego, za okres urlopu macierzyńskiego oraz pierwsze 6 lub 8 tygodni urlopu rodzicielskiego będzie przysługiwał zasiłek w wysokości 100% podstawy wymiaru, a za pozostały okres urlopu rodzicielskiego przysługuje zasiłek macierzyński w wysokości 60% podstawy wymiaru.

Miesięczny zasiłek macierzyński wynosi 80% podstawy wymiaru zasiłku za cały okres odpowiadający okresowi urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego oraz urlopu rodzicielskiego w przypadku:

1) ubezpieczonej będącej pracownicą, która nie później niż 21 dni po porodzie złożyła wniosek o udzielenie jej, bezpośrednio po urlopie macierzyńskim – urlopu rodzicielskiego w pełnym wymiarze;

2) ubezpieczonej niebędącej pracownicą, która wniosek o wypłatę zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi urlopu macierzyńskiego w pełnym wymiarze oraz za okres odpowiadający okresowi urlopu rodzicielskiego w pełnym wymiarze złożyła nie później niż 21 dni po porodzie;

• ubezpieczonego będącego pracownikiem, który złożył wniosek o udzielenie mu, bezpośrednio po urlopie na warunkach urlopu macierzyńskiego – urlopu rodzicielskiego w pełnym wymiarze, nie później niż 21 dni po przyjęciu dziecka na wychowanie;
• ubezpieczonego niebędącego pracownikiem, który wniosek o wypłatę zasiłku macierzyńskiego za
  okres odpowiadający okresowi urlopu rodzicielskiego w pełnym wymiarze złożył  nie później niż 21
  dni po przyjęciu dziecka na wychowanie.

Dokumenty wymagane do wypłaty zasiłku macierzyńskiego

DOKUMENTY WYMAGANE DO WYPŁATY ZASIŁKU MACIERZYŃSKIEGO ZA OKRES USTALONY JAKO OKRES URLOPU MACIERZYŃSKIEGO:

• w przypadku występowania o zasiłek macierzyński za okres przed porodem – zaświadczenie lekarskie o przewidywanej dacie porodu,
• w przypadku występowania o zasiłek macierzyński za okres od dnia porodu – odpis skrócony aktu urodzenia dziecka lub jego kopia potwierdzona za zgodność z oryginałem przez płatnika składek (np. pracodawcę) albo ZUS.

[1] Na podstawie Ustawy z 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 (t.j. Dz. U. z 2016 r. poz. 157 ze zm.).
[2] Źródło: http://www.zus.pl

Tekst pochodzi z “Niezbędnika rodzica wcześniaka”. Poradnik zamówisz bezpłatnie na stronie: https://niezbednik.wczesniak.pl/.

Omawiamy w nim również urlop rodzicielski i ojcowski, a także kwestie zasiłków i świadczeń dla rodziców.

 

Uzupełnienie z dn. 10.10.2022 o świadczeniach dla mam wcześniaków.

Jak podaje Gazeta Podatkowa w wydaniu nr 81 z dn. 10.10.2022 r.: jeżeli mama spodziewająca się dziecka ma umowę zawartą tylko do dnia porodu, a urodzi dziecko przedwcześnie, to mimo skróconego czasu zatrudnienia, przysługuje jej zasiłek macierzyński od dnia porodu.

Z kolei zasiłek chorobowy w czasie niezdolności do pracy dla kobiet w ciąży wynosi maksymalnie 270 dni. Jeśli jednak niezdolność do pracy przekroczy poza ten okres, pracowniczka może ubiegać się o świadczenie rehabilitacyjne. Ta sytuacja występuje, gdy po zakończeniu zasiłku chorobowego nadal występuje niezdolność do pracy, a leczenie i/lub rehabilitacja może tę zdolność przywrócić. O świadczenie rehabilitacyjne można się też ubiegać na podstawie opinii lekarza lub komisji ZUS. W momencie porodu świadczenie chorobowe lub rehabilitacyjne zostaje zastąpione zasiłkiem macierzyńskim.

Jeśli kobiecie nie przysługuje zasiłek macierzyński, a pobierała przed porodem zasiłek chorobowy lub świadczenie rehabilitacyjne, to po porodzie te świadczenia nie są przerywane – tylko pod warunkiem, że nie ma prawa do zasiłku macierzyńskiego. Kontynuacja zasiłku chorobowego może nastąpić, jeśli: a) po porodzie nadal występuje niezdolność do pracy, b) nie minęły 182 dni okresu zasiłkowego, c) nie minęło 91 dni zasiłku w przypadku, gdy minął czas zatrudnienia.