Drodzy Rodzice,
choć wielu z Was od momentu zostania rodzicem wcześniaka odlicza czas pobytu dziecka na oddziale do „magicznego” dnia wyjścia ze szpitala, to w przeddzień wypisu wielu z Was może poczuć przerażenie i paradoksalnie zaczyna się zastanawiać, czy aby na pewno dziecko nie potrzebuje już wsparcia w postaci urządzeń monitorujących jego życie oraz pomocy ze strony personelu szpitalnego. Zdarza się, że wielu rodziców, którzy na co dzień przebywali z dzieckiem w trakcie jego pobytu w inkubatorze i uczestniczyli nie tylko w zabiegach pielęgnacyjnych, ale często też medycznych (na pewno znajdą się rodzice, którzy podawali dziecku jedzenie przez sondę lub zakładali opaskę od pulsoksymetru), zaczyna wątpić w swoje umiejętności, postrzegając powrót do domu jako czyhające na dziecko liczne zagrożenia.
Drodzy Rodzice, Wasze obawy są w pełni zrozumiałe i świadczą o Waszej największej trosce i znajomości problemów, na jakie narażony jest wcześniak, ALE jeżeli Wasze dziecko otrzymało przepustkę, jaką jest wypis ze szpitala do domu, to oznacza to, że według wiedzy lekarzy poradzi sobie poza szpitalem, więc zaufajcie swojej intuicji i nabytym już umiejętnościom i cieszcie się, że nadszedł wreszcie upragniony dzień, w którym możecie wreszcie zabrać swoje maleństwo do domu i rozpocząć nowy etap wspólnego życia.
Przygotowania do wyjścia wcześniaka ze szpitala
W dniu wypisu ze szpitala możecie poczuć się tak, jakbyście zostali pozbawieni parasola ochronnego, jakim mógł być dla Was pobyt w szpitalu. Od teraz Wasze dziecko jest już tylko pod Waszą opieką i mimo że się lękacie i macie wątpliwości, to bądźcie dobrej myśli. Większość rodziców pamięta swoje obawy, jakie towarzyszyły im w pierwszych dniach samodzielnego życia w domu, jednak z czasem każdy przywyka do nowej sytuacji i zaczyna się w niej swobodnie odnajdować. Kiedy przywieziecie malucha do domu, zachowajcie wobec niego ten sam rozsądek i ostrożność, jak wobec dopiero co urodzonego donoszonego noworodka, z którym wychodzilibyście z oddziału położniczego. Wielu rodziców wraca do domu ze swym przedwcześnie narodzonym dzieckiem w okolicach planowanego terminu porodu, jednak część z nich wraca nawet przed tym terminem, dlatego nie zapominajmy, że nasz wcześniak wymaga szczególnej troski i opieki z naszej strony, zwłaszcza w tym pierwszym okresie po wyjściu ze szpitala.
Przedstawione pojęcia i rady mają Wam pomóc, jednak nie wahajcie się, szczególnie w pierwszym okresie, dzwonić na oddział szpitalny, na którym leżało dziecko, by uzyskać poradę, lub do Waszego pediatry czy innych rodziców wcześniaków mieszkających w Waszym mieście czy okolicy, do których kontakty uzyskacie za pośrednictwem Fundacji Wcześniak.
Łóżeczko, pokój i otoczenie Waszego wcześniaka
Dzieci urodzone jako wcześniaki ponoszą większe ryzyko rozwinięcia się w przyszłości astmy (szczególnie jeśli były wspomagane oddechowo w okresie okołoporodowym). Ich oskrzela są bardziej wrażliwe na ataki z zewnątrz, ważne jest więc, by je chronić.
- Pokój dziecka musi być regularnie wietrzony i sprzątany. Należy zachować w pomieszczeniach, gdzie przebywa dziecko, odpowiednią wilgotność (min. 50%), która jest podstawowym warunkiem wydolności oddechowej dziecka.
- Należy unikać umieszczania zbyt dużej ilości maskotek w jego łóżeczku i należy je regularnie prać.
- Niepotrzebne jest przegrzewanie jego pokoju.
- Należy zabronić wszelkiego dymu z papierosów w domu. Jeśli nie potraficie rzucić palenia, idźcie palić na zewnątrz! Ale pamiętajcie, że rozwój zmysłowy to również zapach, a zapach papierosów na Waszej skórze i włosach jest czynnikiem drażniącym dziecko.
- Pościel musi być dobrej jakości: unikajcie wełny i alergizujących piór; materac ma być sprężysty, dobrze dopasowany do brzegów łóżka (należy unikać zbyt miękkich poduszek, w które dziecko może się zapaść). Pierzyny, koce i jaśki są niebezpieczne w czasie pierwszego roku: lepiej jest ubrać dziecko w piżamę i śpiochy na nią, żeby nie zmarzło, niż narzucać na nie kolejną warstwę przykrycia.
- Kładźcie dziecko na plecach.
Wyjścia i kontakt ze światem zewnętrznym
Zachowujcie wobec Waszego dziecka rozsądek, tak jakby dopiero co się narodziło. Nie chodzi o trzymanie go „pod kloszem”, jednak w trakcie pierwszych tygodni:
- Nie warto wychodzić z noworodkiem, gdy warunki atmosferyczne są przykre nawet dla nas, jest bardzo zimno lub wręcz przeciwnie, bardzo ciepło, kiedy pada deszcz lub śnieg, albo wieje silny wiatr.
- Należy unikać miejsc publicznych, gdzie są tłumy (metro w godzinach szczytu, sklepy w weekendy), gdzie szczególnie roznoszą się wirusy.
- Należy unikać bliskich kontaktów z osobami chorymi lub nawet mającymi katar.
- W czasie spacerów w mieście należy unikać spacerówek, w których Wasze dziecko jest na poziomie wylotów rur wydechowych samochodów.
Sposób opieki
Jeśli musicie wrócić do pracy, lepiej jest unikać żłobka ze względu na ryzyko licznych infekcji (zapalenie jamy nosowo-gardłowej, zapalenie oskrzeli, wirusowe zapalenie jelit).
Powyższe jest koniecznością, jeśli:
- Wasze dziecko urodziło się przez 32 tc.
- Miało trudności oddechowe po urodzeniu.
- Ma poniżej roku.
- Wracacie do pracy w okresie zimowym (od października do marca).
Szczepienia i ochrona
_______________
Artykuł pochodzi z “Niezbędnika rodzica wcześniaka”, który możemy wydawać dzięki Waszym darowiznom oraz wpłatom z 1% podatku. Przekaż proszę swój 1% wpisując w rozliczeniu KRS 0000191989.
_______________
Szczególnie ważne jest jak najlepsze chronienie Waszego dziecka i to bez odwlekania w czasie.
- Wszystkie zwyczajowe szczepionki muszą być podane według kalendarza szczepień obowiązującego dla dzieci urodzonych o czasie.
- Do tych szczepionek dodać należy szczepienie przeciwko pneumokokom i u wcześniaków skrajnych oraz tych, które długo były na wspomaganym oddechu, szczepienie przeciwko grypie podczas dwóch pierwszych zim. Zalecane jest, aby rodzice również zaszczepili się na grypę.
- Dzieci przedwcześnie urodzone należą do grupy ryzyka zakażeń wywołanych przez wirus RS, w skrócie RSV (Respiratory Syncytial Virus/Wirus Syncytium Nabłonka Oddechowego). Zapytaj lekarza lub pielęgniarkę neonatologiczną o profilaktykę zakażeń wywołanych przez wirus RS.
Przy wypisie ze szpitala lekarze przepisali Waszemu dziecku dietę dostosowaną do jego wieku i potrzeb: przestrzegajcie jej! Konsultujcie się z doradcą laktacyjnym w pierwszym okresie lub z Waszym pediatrą rodzinnym, by ją modyfikować w zależności od wieku i rozwoju dziecka.
Wcześniaki mają szczególne potrzeby, pozwalające im na optymalny wzrost i „nadgonienie” zaległości, tak aby po kilku miesiącach osiągnęły wymiary (waga, długość, obwód główki) zgodne ze swoim wiekiem urodzeniowym.
- Istnieją specyficzne mleka dla wcześniaków, zwykle przepisywane do wieku 3 miesięcy[1] (albo co najmniej do momentu, kiedy dziecko osiągnie wagę 3 kg). Obecnie obok specyficznego mleka dla wcześniaków istnieje na rynku mleko „po wypisie”, które zapewnia wyższą podaż energetyczną w stosunku do mleka początkowego dla niemowląt i może być zalecane dla wcześniaków.
- Jeśli dziecko jest karmione piersią, w niektórych przypadkach otrzymacie zalecenie zastąpienia jednego lub dwóch karmień syntetycznym mlekiem dla wcześniaków lub specjalną mieszanką wzbogacającą, aby zoptymalizować jego wzrost: stosujcie się do tego zalecenia, nawet jeśli laktacja jest obfita.
- Zróżnicowanie żywienia (wprowadzanie warzyw, owoców) nie może być zbyt wczesne (nie przed 5.-6. miesiącem życia). Chroni to przed rozwojem ewentualnych alergii i sprzyja wzrostowi (mleko jest bardziej odżywcze niż warzywa i owoce!).
- Niezbędne jest podawanie witamin: we wszystkich przypadkach wit. D, witaminy A, E, C i K, jeśli dziecko jest karmione piersią; najczęściej żelazo, czasem kwas foliowy.
Pamiętajcie, że zwłaszcza w pierwszym roku życia lepiej przy wprowadzaniu nowych pokarmów brać pod uwagę wiek skorygowany dziecka i później wprowadzać produkty typu warzywa, owoce, soczki, mięsa, gdyż w ten sposób dajemy więcej czasu na to, aby układ pokarmowo-trawienny dziecka dojrzał i chronimy w ten sposób dziecko przed możliwymi alergiami pokarmowymi.
Kontrole lekarskie
Ważne jest, aby Wasze dziecko mogło korzystać ze specyficznej opieki lekarskiej, szczególnie jeśli jest skrajnym wcześniakiem i/albo okres poporodowy był trudny.
W zależności od potrzeb Waszego dziecka i organizacji ekipy lekarskiej, która się nim zajęła, mogą Wam zostać zaproponowane różne możliwości: najczęściej kontrole pediatrów z oddziału neonatologii oraz specjalistów z różnych ośrodków medycznych w Waszej okolicy zamieszkania.
Nadzór ten uzupełniany jest wizytą u Waszego pediatry rodzinnego w przychodni rejonowej i ich nie zastępuje. Chodzi tu o konsultacje w czasie pierwszych lat życia w odstępach od dwóch do czterech miesięcy, mające na celu nadzór nad rozwojem Waszego dziecka, a szczególnie nad jego rozwojem psychomotorycznym. Wczesne zdiagnozowanie ewentualnych zaburzeń pozwala wdrożyć bez opóźnień odpowiednie działania (kinezyterapia, psychomotoryka, ortofonia), wiedząc, że zwykle wszystko dobrze się kończy. Okres tych kontroli jest różny w zależności od stopnia wcześniactwa: od 2 do 6 lat. Ważne jest również, by kontrolować wzrok dziecka poprzez pierwszą konsultację u lekarza okulisty po ukończeniu 1. roku życia (gdyż znacznie więcej przypadków krótkowzroczności występuje u dzieci urodzonych jako wcześniaki).
W jakich wypadkach musicie się skonsultować z lekarzem (poza umówionymi wizytami)?
Przede wszystkim podczas pierwszego roku nie możecie się wahać prosić o zdanie lekarza, jeśli Wasze dziecko gorączkuje, kaszle, jego oddech jest świszczący, wymotuje, odmawia jedzenia albo jeśli zachowuje się w sposób, który wydaje Wam się niezwykły (śpi więcej lub wręcz przeciwnie, dużo mniej niż zwykle, dużo płacze i trudno jest je uspokoić, etc.). Niektóre niegroźne dolegliwości mogą się wyrażać w dziwny sposób u małych dzieci, a w przypadku spóźnionego leczenia mogą stanowić źródło komplikacji. Jeśli dwoje specjalistów oceniających rozwój dziecka ma różne na ten temat zdanie, nie wahajcie się poprosić, by Ci między sobą ustalili wspólne stanowisko i zgodne zalecenia. Jeśli odmówią, to sygnał, że warto poszukać takiego specjalisty, który zrozumie, że nie jesteście w stanie samodzielnie podejmować decyzji w sprawach, na których się nie znacie. Wszyscy lekarze i specjaliści zajmujący się Waszym dzieckiem mają obowiązek uzgadniać wspólną ścieżkę postępowania.
Zaufajcie swojemu dziecku i spełniajcie rolę rodzica
Normalne jest, że Wasze dziecko, które urodziło się za wcześnie, zdobywa nowe umiejętności z opóźnieniem, chodzi około 18. miesiąca życia, mówi w wieku 3 lat, etc. Rolą lekarzy jest nadzorowanie jego rozwoju i decydowanie, czy potrzebuje ewentualnej pomocy: zaufajcie im i nie zmieniajcie się w lekarza. Kiedy wcześniak rośnie, potrzebuje jak każde dziecko beztroskiego klimatu wokół siebie, bez nadmiernej presji na swoje „wyniki”. Potrzebuje być zachęcany i dowartościowywany, potrzebuje również pewnych ram, punktów odniesienia, pewnej władzy. Chcąc go zbytnio chronić, ryzykujecie, że zaniedbacie swoją rolę rodzica.
[1] Rady podawane są dla wieku skorygowanego.
POWRÓT WCZEŚNIAKA DO DOMU: Przygotowania do wyjścia Waszego dziecka ze szpitala
Podaruj pomoc rodzicom wcześniaków
1 na 10 dzieci rodzi się za wcześnie.
Rodzicom tych dzieci potrzebna jest wiedza i wsparcie w opiece nad wcześniakiem.
Pomóż nam wydać „Niezbędnik rodzica wcześniaka“, który przekażemy szpitalom, poradniom i rodzicom w całej Polsce.
