Sen wcześniaka to zagadnienie, które często rodziców niepokoi i przysparza wielu pytań. Po wyjściu dziecka ze szpitala, w którym było pod czujną opieką personelu medycznego i aparatury, rodzicom przychodzi zmierzyć się z całkowitą odpowiedzialnością za spokojny i bezpieczny sen dziecka.

Dlatego w naszym programie „Pośpiesznym na świat” nie moglibyśmy nie poruszyć tematu snu wcześniaka. O wyjaśnienia i wskazówki poprosiliśmy Pawła Zawitkowskiego z ośrodka Całkiem Fajni Terapeuci. Zapraszamy do wysłuchania rozmowy:

Subskrybuj nasz kanał

Sen a rozwój wcześniaka

„Sen jest fundamentem rozwoju każdego człowieka przede wszystkim dziecka, przede wszystkim dziecka urodzonego przedwcześnie, dziecka z zaburzeniami rozwoju, dziecka długotrwale hospitalizowanego (…) oraz jest to moment podstawowej regulacji biologicznej całego organizmu dziecka.” Ma wpływ na:

• regulację hormonalną,
• rozwój ośrodkowego układu nerwowego,
• funkcjonowanie mechanizmów czucia zmysłów, integracji,
• układ krążenia,
• układ trawienia,
• zdolność uczenia się, zapamiętywania,
• nie ma przestrzeni w organizmie dziecka, na której by się nie odbił negatywnie deficyt snu.

Sen wcześniaka w szpitalu

Należy pamiętać, że dzieci urodzone przedwcześnie poświęcają na sen nawet do 97% doby! W tym czasie jednak musza być przewijane, karmione, badane oraz poddawane zabiegom, m.in. z podaniem leków. Jak więc pogodzić te działania z niezaburzeniem snu dziecka? Personel medyczny uczy się rytmu snu dziecka i te obserwacje przekazuje rodzicom – tak, by po wyjściu do domu byli przygotowani na obserwowanie regulacji snu dziecka i jej wpieranie.

Aby rozpoznać konkretną fazę snu, należy wziąć pod uwagę: rytm oddechowy, mimikę twarzy, ruchy gałek ocznych gałek oraz ruchy całego ciała.

Faza zasypiania

W trakcie zasypiania mamy bardzo nieregularny rytm oddechowy. Na początku, to jest zazwyczaj bardzo szybki oddechu, płytki. Nie ma w fazie zasypiania bezdechów. Jedną z cech tej fazy jest nieregularny oddech. Poza nim: można zauważyć, że pod powiekami oczy „spływają” na jedną stronę. Oczy nie są niespokojne, ale leciutko kierują się na jedną stronę. Dziecko się nie porusza. Czasem pojawia się na twarzy grymas. Ta faza trwa czasem od kilku sekund do 15-20 minut. Jeżeli zauważamy, że dziecko budzi się podczas odkładanie do łóżeczka, to znaczy, że trzeba popracować nad regulacją rytmu okołodobowego, przeżyć dziecka w ciągu dnia oraz rytuałów, rutyn, które mogą wspomóc organizację snu dziecka. Warto też nieco dłużej poczekać, zanim odłoży się dziecko do łóżeczka.

W pewnym momencie nieregularny oddechu się uspokaja, staje się płytki i długi – dziecko weszło w fazę snu głębokiego.

Faza snu głębokiego

Dziecko się nie porusza, jest w pozycji otwartej – z rozłożonymi rękami, ma niższe napięcie mięśniowe, regularny oddech; mimika twarzy nic nie wyraża, brak ruchów gałek ocznych pod powiekami. Może się pojawić niegroźny bezdech, który nie jest niebezpieczny, ale należy go monitorować i dbać o higienę górnych dróg oddechowych.

Faza snu pobudzonego

Pojawia się po fazie snu głębokiego. Towarzyszą jej: nieregularny oddech, westchnięcia, głębokie oddechy i bezdechy, bardzo wyraźne ruchy gałek ocznych pod powiekami, mimika twarzy, niespokojne ruchy np. kończyn, zmiana pozycji. Po tym czasie dziecko się uspokaja i te dwie podfazy przeplatają się ze sobą aż do czasu, gdy zaczynają ze sobą „współistnieć”. W tej fazie można też zauważyć, że po przyłożeniu dziecku palca do warg, dziecko obraca główkę w jego kierunku. To jest moment, w którym bezpiecznie możemy podać leki i nakarmić dziecko. Wszystkie mechanizmy ssania, oddychania i połykania będą skoordynowane, nie zagrożą bezpieczeństwu ani nie wybudzą dziecka. Często ta faza prowadzi do pełnego wybudzenia się ze snu.

Jak regulować sen dziecka i co zrobić w przypadku snu zaburzonego snu?

Możemy moderować procesy związane z organizacją snu – czyli tworzyć warunki spokojnego snu dziecka. Sen nie powinien wynikać ani z dużego zmęczenia, ani ze stresu. Jeżeli są widoczne zakłócenia snu, trudności w zasypianiu – czasem warto rozważyć dodatkowy sen w ciągu dnia. Być może dziecko jest „przebodźcowane” tym, co dzieje się w ciągu dnia. Po więcej porad zapraszamy do odcinka.

Monitor oddechu

Nasza Fundacja prowadzi bezpłatną wypożyczalnię sprzętu dla wcześniaków – między innymi możecie wypożyczyć monitory oddechu. Wypożyczamy monitory Babysense oraz Snuza Hero. Możecie korzystać ze sprzętu od 6 miesięcy do 12 miesięcy. Zasady wypożyczania znajdziecie na stronie: https://wczesniak.pl/wypozyczalnia/.

Kołysanka dla wcześniaka

W 2020 r. z okazji Światowego Dnia Wcześniaka powstała wyjątkowa kołysanka dla wcześniaków. Kampanię na Dzień Wcześniaka (oraz oczywiście kołysankę) poznacie tutaj: https://wczesniak.pl/kolysanka-dla-wczesniakow-posluchajcie-pospiewajcie/. Zaśpiewali ją: Natalia Kukulska, Igor Herbut i Joanna Kulig.

 

Może Cię również zainteresować:

Pośpiesznym na świat – odcinek 42 – Terapia w wodzie – rozmowa z Pawłem Zawitkowskim