leukomalacja

W prostych słowach: co to jest leukomalacja okołokomorowa?

Leukomalacja to inaczej uszkodzenie istoty białej mózgu. Leukomalacja okołokomorowa jest najczęściej występującą formą uszkodzenia mózgu występującą u wcześniaków.

Badanie ultrasonograficzne głowy jest wykonywane w pierwszym tygodniu życia u niemal każdego wcześniaka urodzonego przed 32.-34. tygodniem ciąży, aby sprawdzić, czy wystąpiło krwawienie w wewnętrznej części mózgu. Możesz przeczytać o wylewach dokomorowych na stronie https://wczesniak.pl/wylew/. Pierwsze badanie zazwyczaj nie jest w stanie wykazać, czy tkanka mózgu została uszkodzona w sposób trwały. Kolejne USG wykonywane kilka tygodni później jest bardziej pewne, ponieważ torbiele – miejsca uszkodzenia tkanki mózgu – rozwijają się i stają widoczne w ciągu dwóch-sześciu tygodni. Następnie mogą się one połączyć, tworząc obszary zwapnienia lub zbliznowacenia. Torbiele są nazywane leukomalacją okołokomorową (PVL), jeśli pojawiają się w istocie białej mózgu, w pobliżu komór.

Lekarstwo na leukomalację

Żadne leczenie nie jest w stanie zregenerować zniszczonej tkanki mózgu. Ale mózg noworodka wciąż się rozwija. Jeśli zniszczenia nie są duże – obejmują tylko niewielki obszar lub występują tylko po jednej stronie – inne części mózgu być może będą w stanie przejąć funkcje uszkodzonych tkanek.

Które dzieci są zagrożone uszkodzeniami mózgu?

Długoterminowe badania wcześniaków wykazały około 5% częstość występowania leukomalacji okołokomorowej. Częstość występowania jest odwrotnie proporcjonalna do masy urodzeniowej i wieku ciążowego; tak więc, jak zwykle, mniejsze i młodsze wcześniaki są bardziej narażone. Również inne czynniki mogą odgrywać rolę:

  • niektóre infekcje matki w czasie ciąży (toksoplazmoza, różyczka, opryszczka, cytomegalia i inne) mogą przeniknąć przez łożysko i zaatakować płód,
  • bliźnięta jednojajowe z nierównym wzrostem są bardziej narażone na rozwój leukomalacji okołokomorowej,
  • przedłużony okres niedostatecznego dopływu krwi i tlenu do płodu (na przykład wskutek zapętlenia pępowiny lub ciężkiej choroby matki) może spowodować rozwój leukomalacji okołokomorowej,
  • infekcja płynu owodniowego, oddzielenie łożyska lub inne komplikacje w okresie okołoporodowym są czynnikami ryzyka.,
  • resuscytacja po narodzinach, jeśli minęło ponad dziesięć minut do czasu uzyskania oddechu i czynności serca dziecka, co oznacza poważne niedotlenienie i niedokrwienie,
  • różne komplikacje związane z wcześniactwem, takie jak utrzymujące się niskie ciśnienie krwi, średni i ciężki zespół zaburzeń oddychania, infekcja, ciężkie epizody bezdechów i bradykardii, utrzymujący się przetrwały przewód Botalla lub dysplazja oskrzelowo-płucna wymagająca przedłużonej wentylacji mechanicznej mogą zwiększyć ryzyko rozwoju leukomalacji okołokomorowej,
  • wylew dokomorowy trzeciego lub czwartego stopnia zwiększa prawdopodobieństwo leukomalacji okołokomorowej, ponieważ towarzyszy mu brak przepływu krwi i tlenu w otaczających obszarach mózgu. Obrzęk komór wskutek wodogłowia pokrwotocznego (patrz strona?) również może uszkodzić istotę białą wokół komór. Ale nawet średni lub ciężki wylew dokomorowy i wodogłowie nie zawsze prowadzą do leukomalacji okołokomorowej.

Jak jest diagnozowana leukomalacja okołokomorowa?

Leukomalację okołokomorową diagnozuje się przy pomocy badania radiologicznego, ponieważ może, ale nie musi się ona ujawnić w badaniu neurologicznym lub zachowaniu dziecka. Zazwyczaj wykrywa się ją w badaniu ultrasonograficznym, kiedy dziecko ma kilka tygodni lub przed wypisem ze szpitala. Wczesna leukomalacja okołokomorowa może być subtelna i trudna do rozpoznania, wygląda jak nieco jaśniejszy obszar wokół komór. Może on zniknąć (być może wskazując na niewielkie uszkodzenie lub powrót do zdrowia, lub mylną diagnozę) lub po kilku tygodniach rozwinąć się w obszar torbielowaty. Jeśli rozwiną się torbiele, diagnoza leukomalacji okołokomorowej jest potwierdzona. Jest ona łagodna, jeśli obejmuje jedną lub dwie maleńkie torbiele w jednym małym obszarze mózgu. Ciężka leukomalacja okołokomorowa oznacza grupy większych torbieli lub torbiele po obu stronach mózgu.

Wcześniak z leukomalacją okołokomorową może wykazywać objawy neurologiczne w pierwszych dniach lub tygodniach, takie jak drgawki lub wiotkość tułowia i nóg, ale często wczesne objawy są nieobecne. Opóźnienia rozwojowe zazwyczaj pojawiają się po kilku miesiącach życia, najczęściej obejmując słabe napięcie i kontrolę mięśni (na przykład nietrzymanie główki), sztywność ramion i nóg lub ograniczone kontakty z otoczeniem. Jeśli wcześniak jest zupełnie normalny przy wypisie ze szpitala, jest mało prawdopodobne, aby rozwinęło się u niego głębokie upośledzenie. Rodzice powinni więc nabrać otuchy.

Jeżeli jesteś na początku drogi z wcześniactwem, zachęcamy do wysłuchania porad od ekspertów w dziedzinie leczenia, rozwoju i opieki nad wcześniakiem. Nasz program dla rodziców “Pośpiesznym na świat” obejrzycie na YouTubie Fundacji: https://www.youtube.com/c/FundacjaWcześniakPośpiesznymNaŚwiat.

Czego możesz oczekiwać na dłuższą metę?

Jeśli leukomalacja okołokomorowa została zdiagnozowana i potwierdzona badaniami mózgu, istnieje duże ryzyko późniejszych niedoborów rozwojowych. Ale jeśli leukomalacja jest łagodna, wyniki są znacznie lepsze. Ogólnie około 75% dzieci z leukomalacją okołokomorową jest w jakimś stopniu niepełnosprawnych, łagodnie lub ciężko.

Mózgowe porażenie dziecięce, schorzenie objawiające się trudnościami w kontrolowaniu celowych ruchów, jest najczęstszą konsekwencją leukomalacji okołokomorowej. U wcześniaków najczęściej obejmuje ono nogi, ponieważ nerwy kontrolujące ruchy nóg przebiegają najbliżej komór. Jeśli leukomalacja obejmuje większy obszar, mózgowe porażenie dziecięce może obejmować również nerwy kontrolujące ramiona, a nawet twarz. Istnieje wiele stopni mózgowego porażenia dziecięcego, od bardzo łagodnych i nieograniczających sprawności (które mogą być niemal niezauważalne u dziecka), przez średnie (kiedy dziecko może potrzebować szyn, aby chodzić), po najcięższe (kiedy dziecko potrzebuje wózka inwalidzkiego i ma trudności z mówieniem i jedzeniem). Niewielkie uszkodzenie mózgu zazwyczaj skutkuje łagodnymi upośledzeniami.

Opóźnienia poznawcze są mniej częstym efektem leukomalacji okołokomorowej niż zaburzenia ruchowe. Około 45% dzieci z PVL wykazuje normalną inteligencję, a 15% plasuje się w dolnych granicach normy. 40% wcześniaków, u których stwierdzono opóźnienie umysłowe, może mieścić się w różnych punktach od łagodnych po ciężkie upośledzenia. Opóźnienia umysłowe występują najczęściej u tych wcześniaków, u których USG głowy wykazuje powiększone komory z globalną utratą tkanki mózgu. Kilka badań wykazało, że specjalne pogramy edukacyjne oraz wczesna indywidualna interwencja mogą zredukować ryzyko opóźnienia umysłowego u niektórych dzieci. Wśród dzieci z normalną inteligencją mających leukomalację okołokomorową istnieje większe ryzyko zaburzeń uczenia w wieku szkolnym. Jeśli zostaną wcześnie wykryte, mogą one być skutecznie leczone.

Rzadziej niektóre dzieci mają zaburzenia związane z drgawkami. Znacznie rzadszymi konsekwencjami leukomalacji okołokomorowej są zaburzenia wzroku lub głuchota.

Informacje i statystyki dostępne dzisiaj mogą być niezwykle trudne do przyjęcia dla rodzin. Jak rodzic może je zrozumieć, nie załamując się? Po pierwsze pamiętając, że badania kliniczne prezentują średnie wyniki dużych grup dzieci. Nie mogą przedstawiać indywidualnego, wyjątkowego profilu klinicznego i rozwojowego Twojego dziecka, który może być znacznie lepszy niż średnia.

Innym pozytywnym sposobem czytania tych wyników jest koncentrowanie się na “szklance w połowie pełnej”: wiele dzieci, u których stwierdzono uszkodzenia mózgu, będzie miało normalną inteligencję lub łagodne ograniczenia ruchowe, które nie będą im przeszkadzały w prowadzeniu normalnego życia. Ponieważ długoterminowe badania wykazują wyniki byłych wcześniaków, które są już w szkole, istnieje szansa, że wyniki dzieci urodzonych teraz, tak jak Twoje, będą nawet lepsze, dzięki ciągłej poprawie intensywnej opieki neonatologicznej i rozwoju interwencji.

Wreszcie znając niebezpieczeństwo, możesz się przygotować. Możesz postawić się w najlepszej pozycji, aby pomóc Twojemu dziecku, skoro tak wiele można dla niego zrobić. Niesamowita umiejętność Twojego dziecka kompensowania problemów wraz z wiarą i siłą rodziców tworzą najskuteczniejszy zespół.

Źródło: D. W. Linden, E. T. Paroli, M. W. Doron, Wcześniak. Pierwsze 6 lat życia, Wydawnictwo PZWL, Warszawa 2007 r.


1% podatku, 1 procent wcześniaki

Scroll to Top