W ciągu ostatnich lat liczba leków wziewnych dostępnych na polskim rynku farmaceutycznym uległa znacznemu zwiększeniu. Wynika to niewątpliwie z faktu ogromnego postępu jaki dokonał się w zakresie możliwości ich depozycji. Należy zdawać sobie sprawę, że bezpieczeństwo i skuteczność terapii inhalacyjnej zależy nie tylko od właściwie dobranego leku ale w dużej mierze od aparatury i poprawnego stosowania danego urządzenia.

W przypadku leczenia dzieci metodami wziewnymi należy uwzględnić typowe dla dziecka odrębności anatomiczno-fizjologiczne układu oddechowego jak krótsze i węższe drogi oddechowe oraz różnice w parametrach wentylacyjnych (zwłaszcza u niemowląt). U dzieci do 5 r.ż. nebulizacja jest metodą podawania leków z wyboru.

Nebulizacja (szczególnie u małych dzieci) jest jedyną techniką podawania leku wziewnego umożliwiającą wraz z wprowadzeniem odpowiedniej (bardzo dowolnej) jednorazowej dawki leku równoczesne nawilżenie drzewa oskrzelowego a nawet natlenienie chorego.

Największą dotychczas niedogodnością nebulizacji niemowląt i małych dzieci była powszechna zła tolerancja maseczki. Od 60-75% dzieci reaguje płaczem w momencie założenia maski, co skutkuje zaburzeniami toru oddechowego, jego częstości, braku regularności a tym samym wpływa na słabą depozycję leku. Jednym ze skutków stosowania maski u dzieci jest również dość duże działanie leków na oczy (sterydy, antybiotyki). Jednak nebulizacja jest techniką, w której poziom depozycji może ulec zmianie, w zależności od sposobu przeprowadzenia nebulizacji. Depozycję u niemowląt i dzieci można osiągnąć nawet na poziomie 50% a czynnikami poprawiającymi depozycję są:

1. stosowanie nowoczesnych urządzeń – nebulizatorów (np. dostępny na polskim rynku BabyAir)
2. wydłużenie czasu nebulizacji
3. rozcieńczenie podawanego leku

Najnowszym osiągnięciem ostatnich lat jest skonstruowanie przez amerykańskich i izraelskich naukowców nebulizatora BabyAir specjalnie zaprojektowanego dla niemowląt i małych dzieci. Opracowali oni, unikalny na skalę światową, nebulizator pozwalający wykonywać nebulizacje bez stosowania maseczki, w pozycji leżącej a więc przede wszystkim w czasie snu. Przystosowany do nebulizacji w inkubatorach, co w znacznym stopniu ułatwia i odciąża pracę personelu w szpitalach. Co daje to najnowsze rozwiązanie, czym różni się od tych stosowanych od dziesiątek lat nebulizatorów z maseczkami?

1. namiotowy nebulizator BabyAir z bezdotykową konstrukcją – zdecydowanie ułatwia sterylizację, zmniejsza koszty – brak konieczności każdorazowej wymiany maseczki na oddziałach szpitalnych
2. możliwość podawania dziecku tlenu w sposób ciągły
3. pozycja dziecka leżąca – odwrócona konstrukcja nebulizatora całkowicie zabezpiecza przed wylewaniem się leku
4. podawanie aerozolu/leku podczas snu
5. zdecydowane ograniczenie depozycji leków na oczy
6. konstrukcja przyjazna dziecku, całkowicie bezstresowa – brak płaczu i walki z maseczką to wysoki wzrost skuteczności inhalacji
7. możliwość wydłużenia czasu nebulizacji – tempo przepływu aerozolu dostosowane do odrębności anatomiczno-fizjologicznych układu oddechowego u niemowląt i dzieci
8. idealny do profilaktyki – nawilżanie układu oddechowego przy katarze, kaszlu, bólach gardła

Parametry techniczne

• wysoki stopień rozdrobnienia cząsteczek leku – np. dla Albuterol Sulfate 81% cząstek 2,1?g i mniejszych, dla Budesonide 70% cząstek 3,3?g i mniejszych, dla Cromolyn Sodium 77% cząstek 2,1?g i mniejszych
• minimalna martwa strefa – pozostałość leku po zabiegu w nebulizatorze poniżej 0,1 ml*
• pojemność zbiornika na lek – max. 7ml*
• czas nebulizacji – dla 2ml* około 10 minut
• przepływ roboczy – 6L/min*

* dla 0,9% roztworu soli fizjologicznej (NaCl)

Niemal wszystkie opracowania dotyczące nebulizacji wskazują na wysoki koszt tej metody terapii. Opracowania te jednak najczęściej pochodzą z połowy lat siedemdziesiątych XX wieku. Postęp technologiczny spowodował drastyczny spadek cen urządzeń. Koszt zakupu nebulizatora ze sprężarką liczony na okres 3 lat terapii jest porównywalny, a niekiedy nawet mniejszy od zakupu co kilka miesięcy nowej komory inhalacyjnej. Nowe konstrukcje pozwalają również w znacznym stopniu zaoszczędzić straty leków (minimalna strefa martwa, zabezpieczenia przed wylewaniem). Wśród wad nebulizacji wymienia się czasochłonność zabiegu dezynfekcji – czyszczenia zestawu. Należy jednak pamiętać, że prawidłowe użytkowanie komory inhalacyjnej również wymaga tych zabiegów, a dla komór o zaawansowanej technologii (jak np. Babyhaler) dezynfekcja stanowi jeszcze większy problem.

*nebulizacja ? jest najstarszą techniką aerozoloterapii polegającą na dostarczeniu leku do dróg oddechowych chorego w postaci aerozolu czyli zawieszonych w gazie drobnych cząsteczek substancji płynnej
*nebulizator ? specjalny pojemnik na substancję płynną, w którym pod wpływem ciśnienia powietrza, poprzez system mikroskopijnych dysz dochodzi do powstania aerozolu

Bibliografia:

1. 1. „Czy nebulizację można zastąpić innymi technikami aerozoloterapii?” opracowanie grupy roboczej Green Point pod kierunkiem dr.n.med. Juliusza Bokieja w ramach projektu „Trudne pytania w pulmonologii dziecięcej” – Alergologia Info (2009) Tom 4 Nr 1 Str. 32-35 wydawnictwo Medi Press
   2. badania do akredytacji FDA (US Food and Drug Administartion) wykonane przez Baby’s Breath Ltd. Advanced Inhalation Technologies Ha’hadas St. Bldg. No. 5. North Industrial Area, Or-Akiva 30600 Israel
   3. „Hood versus mask nebulization in infants with evolving bronchopulmonary dysplasia in the neonatal intensive care unit” A Kugelmman, I Amirav, F Mor, A Riskin, D Bader – Jurnal of Perinatology (2006) 26, Str. 31-36
   4. Dostępne systemy inhalacyjne w leczeniu zaostrzeń i w leczeniu przewlekłym astmy u małych dzieci – dr.n.med. Juliusz Bokiej – Alergologia Info (2008) Nr 4, Str. 127-131

 

 

Opracowanie: Bogusław Grzeszek