Fundacja Wcześniak przeprowadziła analizę stanu prawnego w zakresie urlopów macierzyńskich matek dzieci urodzonych przed 36. tygodniem ciąży w 20 krajach europejskich oraz Kanadzie. Prezentowany stan prawny aktualny jest na przełom lutego i marca 2013 r.
Już pobieżna analiza zestawienia pokazuje, że czas trwania urlopu macierzyńskiego w Polsce pozostaje na jednym z niższych poziomów w Europie. Fakt ten w zestawieniu z informacją, iż urlop macierzyński rozpoczyna swój bieg od momentu narodzin dziecka, powoduje, iż urlopy macierzyńskie matek wcześniaków często kończą się, zanim dziecko zostanie wypisane ze szpitala.
Fundacja Wcześniak zwróciła się do Rzecznika Praw Dziecka z prośbą o podjęcie skoordynowanych działań, mających na celu zmianę przepisów obowiązującego prawa w Polsce w taki sposób, aby urlopy dla matek dzieci urodzonych przed 36. tygodniem ciąży rozpoczynały swój bieg od momentu wypisania dziecka ze szpitala (przy niezmienionej długości urlopu).
| Kraj | Czas urlopu macierzyńskiego dla dziecka urodzonego przedwcześnie | W jaki sposób jest obliczany urlop macierzyński? | Kiedy rozpoczyna się urlop macierzyński? |
| Anglia | 52 tygodnie | Brak konkretnych danych | Dzień po urodzeniu dziecka |
| Belgia | 15 tygodni | W przypadku kiedy dziecko urodziło się przedwcześnie (bądź nie) lub zaraz po urodzeniu przebywało w szpitalu przez okres dłuższy niż 7 dni, to urlop macierzyński zostanie wydłużony o wszystkie dni pobytu w szpitalu, wydłużenie nie może być dłuższe niż 24 tygodnie. | W sytuacji kiedy kobieta bierze zwolnienie z pracy ze względu na ciążę: a) w przypadku jednego dziecka urlop macierzyński rozpoczyna się 6 tyg. przed porodem b) w przypadku ciąży mnogiej rozpoczyna się 8 tyg. przed porodem. W przypadku braku problemów z ciążą obowiązkowy urlop macierzyński rozpoczyna się na tydzień przed wyznaczonym terminem porodu. |
| Bułgaria | 58 tygodni | Brak konkretnych danych | Od dnia narodzin dziecka |
| Kanada | Rok | Trwają prace nad poszerzeniem urlopu macierzyńskiego dla matek dzieci przedwcześnie urodzonych. | Od dnia narodzin dziecka |
| Cypr | 18-24 tygodni | Za każde 21 dni, w czasie których dziecko przebywa w szpitalu, matka otrzymuje tydzień urlopu z maksymalnym limitem 6 tygodni. | Od dnia narodzin dziecka |
| Francja | 6 tygodni | Dni utracone z powodu porodu przedwczesnego są dodawane do urlopu macierzyńskiego. | Od dnia narodzin dziecka |
| Grecja |
Publiczny sektor: rok |
Jeżeli dziecko urodzi się przedwcześnie, to 56 dni urlopu macierzyńskiego, które obowiązują przed narodzinami dziecka, jest dodawanych do 63 dni, które obowiązują po narodzinach. | Od dnia narodzin dziecka |
| Hiszpania | 31 tygodni | Brak konkretnych danych | Od dnia narodzin dziecka |
| Irlandia | 26 tygodni | Bez względu na to, czy dziecko urodzi się w terminie czy przedwcześnie, urlop macierzyński wynosi 26 tygodni. | Od dnia narodzin dziecka |
| Litwa | Rok lub 2 lata | Można wybrać rodzaj urlopu macierzyńskiego spośród 2 propozycji: roczny urlop macierzyński pełnopłatny lub dwuletni urlop macierzyński, płatny: pierwszy rok 70%, drugi 40%. | Brak konkretnych danych |
| Niemcy | 20 tygodni | Brak konkretnych danych | Brak konkretnych danych |
| Norwegia | 56 tygodni | Brak konkretnych danych | Urlop macierzyński rozpoczyna się co najmniej 3 tygodnie przed porodem. |
| Polska | 20 tyg. przy urodzeniu 1 dziecka przy 1 porodzie; 31 tyg. przy urodzeniu 2 dzieci przy 1 porodzie; 33 tyg. przy urodzeniu 3 dzieci przy 1 porodzie; 35 tyg. przy urodzeniu 4 dzieci przy 1 porodzie; 37 tyg. przy urodzeniu 5 i więcej dzieci przy 1 porodzie. | Przy udzielaniu urlopu macierzyńskiego i urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego tydzień urlopu odpowiada 7 dniom kalendarzowym. Co najmniej 2 tygodnie urlopu macierzyńskiego mogą przypadać przed przewidywaną datą porodu. Natomiast po porodzie przysługuje urlop macierzyński niewykorzystany przed porodem aż do wyczerpania okresu wskazanego obok w tabeli. | Od dnia narodzin dziecka |
| Serbia | Rok | Urlop może się rozpocząć najwcześniej 45 dni bądź 28 dni przed przewidywanym porodem. | Od dnia narodzin dziecka |
| Słowacja | Do 6 lat | Standardowo trwa 3 lata i każdy następny rok jest do rozpatrzenia. | Od dnia narodzin dziecka |
| Słowenia | 9 miesięcy | Czas na karmienie może zostać przedłużony, jeżeli występują problemy zdrowotne. | Od dnia narodzin dziecka |
| Szwecja | 34 tygodnie | Matka i ojciec mają po 240 dni urlopu, ale mogą ?podarować” dni swojemu partnerowi, minimum 60. W przypadku przedwczesnego porodu oboje rodzice są na zwolnieniu chorobowym. Dziecko ma również 480 dni urlopu, który rodzice mogą podzielić między sobą. | Od dnia, kiedy dziecko jest wypisane ze szpitala |
| Turcja | 16 tygodni | W przypadku przedwczesnego porodu do urlopu matki dolicza się czas 8 tygodni, które straciła. | Od dnia narodzin dziecka |
| Włochy | 5 miesięcy | Urlop trwa 5 miesięcy od dnia narodzin | Od dnia narodzin dziecka |
Post scriptum artykułu ?Urlopy macierzyńskie matek wcześniaków?. Interpelacja poselska
Dzień po zamieszczeniu powyższego tekstu na stronach wczesniak.pl w Dzienniku Gazecie Prawnej z dnia 19 sierpnia br ukazał się artykuł Pana redaktora Tomasza Zalewskiego podejmujący tematykę urlopów macierzyńskich matek wcześniaków. Poniżej załączamy jego treść: ? Rodzice wcześniaka na zwykłym urlopie. Uprawnienia?
?Posłowie chcą wzmocnienia uprawnień opiekunów dzieci urodzonych przedwcześnie. Resort pracy nie widzi jednak potrzeby, aby urlop macierzyński zaczynał się po wypisie ich potomka ze szpitala. Wcześniactwo, czyli urodzenie dziecka między 22 a 37, tygodniem ciąży (przed 259, dniem ciąży), to szczególnie trudna sytuacja dla rodziców. Najczęściej wiąże się z długim pobytem w szpitalu. Opiekunowie w tym czasie nie mogą sprawować nad nim codziennej, zwyczajnej opieki. Poseł Jan Warzecha (Prawo i Sprawiedliwość) w interpelacji do ministerstwa pracy i polityki społecznej wskazuje zatem, czy nie byłoby zasadne, aby w przypadku wcześniaków czas urlopu macierzyńskiego rozpoczął swój bieg od opuszczenia szpitala przez dziecko. W odpowiedzi resort pracy wyjaśnił, że obowiązujące rozwiązania prawne gwarantują pracownicy skorzystanie z pełnego wymiaru urlopu macierzyńskiego w przypadku urodzenia dziecka wymagającego dłuższej opieki szpitalnej. Zgodnie z artykułem 181 KP po wykorzystaniu po porodzie 8 tygodni urlopu macierzyńskiego może ona po pozostałą jego część sięgnąć w terminie późniejszym, po wypisie dziecka ze szpitala. Oznacz to, że łączny wymiar urlopu macierzyńskiego wykorzystywanego przez pracownicę w dwóch częściach ze względu na pobyt dziecka w szpitalu nie ulega zmianie. Także czas pobytu dziecka w szpitalu (nawet kilkumiesięczny) nie wpływa na długość świadczenia przysługującego pracownicy. W przypadku porodu przedwczesnego będzie to różnica między pełnym wymiarem urlopu macierzyńskiego (ewentualnie pomniejszonym o część wykorzystaną przed porodem, wynoszącą zgodnie z art. 180 par.3 k.p. nie więcej niż 6 tygodni) i 8 tygodniami urlopu przypadającymi bezpośrednio po urodzeniu dziecka. Ponadto zgodnie z art. 53 ustawy z 25 czerwca o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t.j. Dz.U. z 2010 r., nr 77, poz. 512, późn.zm.) pracownica otrzymuje zasiłek opiekuńczy, jeżeli lekarz uzna, że zachodzi konieczność zapewnienia opieki matki nad dzieckiem hospitalizowanym. Wystawi jej też zaświadczenie lekarskie ( druk ZUS ZLA). Maksymalny okres pobierania zasiłku opiekuńczego z tego tytułu wynosi 60 dni. Zatem w przypadku konieczności sprawowania opieki nad dzieckiem przez matkę może ona po wykorzystaniu 8 tygodni urlopu macierzyńskiego przypadającego po porodzie skorzystać z zasiłku opiekuńczego. Jeśli nie pobiera tego świadczenia, przerwanie urlopu macierzyńskiego w związku z hospitalizacją dziecka powinno oznaczać powrót pracownicy do pracy. Oczywiście rodzice wcześniaków maja prawo do skorzystania z dodatkowego urlopu rodzicielskiego, który należy wykorzystać bezpośrednio po zrealizowaniu dodatkowego urlopu macierzyńskiego.
*27 587 dzieci poniżej 37 tygodnia ciąży urodziło się w 2012 r. ? dane GUS?
Post scriptum nr 2 artykułu ?Urlopy macierzyńskie matek wcześniaków?. Wystąpienie Rzecznika Praw Dziecka do Ministra Pracy i Polityki Społecznej.
W pierwszym kwartale 2013 r. Fundacja Wcześniak zwróciła się do Rzecznika Praw Dziecka z propozycją podjęcia wspólnych działań mających na celu uregulowanie kwestii urlopów dla matek wcześniaków. W kwietniu br przedłożyliśmy Rzecznikowi Praw Dziecka szczegółowe omówienie sytuacji w zakresie urlopów w pespektywie europejskiej. Wyrażamy zadowolenie, iż w dniu 4 września br. Rzecznik Praw Dziecka Pan Marek Michalak zwrócił się z wystąpieniem generalnym do Ministra Pracy i Polityki Społecznej z propozycją regulacji, która w przypadku narodzin wcześniaka gwarantowałaby kobiecie czas na powrót do sił po porodzie i równocześnie pozwalałaby na wykorzystanie przez rodziców należnego im urlopu macierzyńskiego w pełnym wymiarze po powrocie dziecka ze szpitala. Poniżej prezentujemy informacje ze strony www.brpd.gov.pl z dnia 4 września 2013 r.