Uwarunkowania demograficzno-społeczne w Polsce ulegają dynamicznym zmianom. Rodzi się coraz więcej dzieci. W 2006 r. liczba porodów wzrosła o 4%. Coraz częściej ciąże mają charakter patologiczny i kończą się przedwczesnym porodem, którego najczęstszym powodem jest sytuacja społeczna rodziny, choroby matki oraz powikłania ciąży.

Normalnie rozwijający się płód osiąga dojrzałość między 38 a 42 tygodniem ciąży. Zdrowy noworodek, urodzony o czasie, waży średnio 3.500 g i ma 50 cm długości. Natomiast wcześniak przychodzi na świat przed końcem 37 tygodnia ciąży. Gdy jego masa ciała nie przekracza 2.500 g, mówimy o niskiej masie urodzeniowej, a gdy jest niższa niż 1.500 g, mówimy o skrajnie niskiej masie urodzeniowej. Takich noworodków urodziło się w 2006 r. ponad 3.500.

Wcześniaki różnią się od noworodków urodzonych o czasie nie tylko wyglądem zewnętrznym – cienką, przezroczystą skórą, brakiem lub słabo rozwiniętą tkanką podskórną, ale przede wszystkim zaburzeniami czynnościowymi – niedojrzałym układem oddechowym i immunologicznym, kruchością naczyń krwionośnych oraz ograniczoną zdolnością słyszenia. To zupełnie odmienne istoty wymagające specjalnych zabiegów i starań. Tuż po urodzeniu umieszczane są w inkubatorach, które pomagają im utrzymać właściwą temperaturę ciała. Konsekwencje przedwczesnych narodzin są złożone, a rozwój wcześniaka jest uzależniony od jego masy urodzeniowej oraz tygodnia ciąży, w którym przyszedł na świat. Rokowania dzieci urodzonych przedwcześnie zależą przede wszystkim od dojrzałości narządów i tkanek dziecka.

Najczęstsze problemy związane ze zdrowiem wcześniaków to:

wczesne uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego, spowodowane niedotlenieniem oraz wylewami dokomorowymi

retinopatia, polegająca na uszkodzeniu niedojrzałych naczyń krwionośnych siatkówki

zespół zaburzeń oddychania

problemy z karmieniem

żółtaczka

martwicze zapalenie jelit

niedokrwistość

dysplazja oskrzelowo-płucna, czyli przewlekła choroba płuc, często przeradzająca się w astmę

ryzyko infekcji, będące konsekwencją obniżonej odporności

 

W wyniku długotrwałego przebywania w inkubatorze zaburzona zostaje u wcześniaków więź emocjonalna z matką. Dlatego też istotne jest stworzenie warunków sprzyjających odbudowaniu poczucia bezpieczeństwa dziecka oraz komfortu psychicznego matki. Coraz częściej stosowana w polskich szpitalach metoda “kangurowania”, czyli bezpośredniego kontaktu skóry matki ze skórą dziecka, okazuje się bardzo skuteczna i niezwykle pozytywnie wpływa na jego rozwój. Kontakt z rodzicem daje dziecku poczucie bezpieczeństwa – malec czuje bicie serca, zapach i ciepło jego ciała.

Nie wszystkie wcześniaki wymagają rehabilitacji, jednak każdy z nich powinien być pod stałą opieką neurologa dziecięcego. Bardzo często dzieci urodzone przedwcześnie wymagają indywidualnie dobranej formy pielęgnacji, którą po nadzorem fizjoterapeuty rodzice muszą opanować. Sposób, w jaki dziecko będzie podnoszone, przewijane, kąpane, noszone, będzie miało decydujący wpływ na jego dalszy rozwój.

Dzięki odpowiedniej opiece zdecydowana większość wcześniaków dogania swoich rówieśników, a nawet prześciga ich w rozwoju intelektualnym. Przedwczesne urodziny to nie wyrok tylko dużo większa mobilizacja i chęć do życia. Szczególna troska, jaką należy otoczyć wcześniaka, jest kluczem do sukcesu, ponieważ efekty ciężkiej pracy lekarzy specjalistów i rodziców mogą przejść najśmielsze oczekiwania. Kto wie, czy dzięki naszym staraniom nie rozwinie się talent kolejnego Einsteina, Newtona czy Steviego Wondera. Oni wszyscy przecież byli wcześniakami.